Marketing là một ngành nghề và một thuật ngữ phổ biến trong kinh doanh tại Việt Nam. Nghiên cứu sách vở và ứng dụng nó trong thực tế doanh nghiệp đều có sự thú vị khác nhau. Trong bài này, hãy cùng Kiến Nghiệp Group tìm hiểu những khái niệm cơ bản và những trải nghiệm của bản thân mình nhé.
Marketing là gì?
Một câu hỏi khó trả lời nhất khi làm marketing. Nó có quá nhiều quan điểm từ lý thuyết đến thực tiễn.
Không có câu trả lời đúng sai, vấn đề khi bạn trình bày hãy nói rõ cách bạn hiểu và các lập luận để bảo vệ quan điểm của mình. Nhà tuyển dụng, sếp tiềm năng dựa vào cách bạn trình bày đôi khi họ muốn nhận bạn cùng cộng tác hay không.
Vì marketing nó là một phần của quản trị doanh nghiệp, vừa có tính nghệ thuật vừa có tính khoa học. Nhưng marketing thường mang cảm xúc và nghệ thuật nhiều hơn. Một đội ngũ có đồng quan điểm hoặc bổ sung cho nhau mới tạo nên một team marketing mạnh, nếu đối nghịch sẽ khó hoạt động hơn.
Về định nghĩa của marketing theo lý thuyết, bạn có thể tham khảo nhiều nguồn. Mình chỉ dựa vào một định nghĩa tổng quát nhất của Học Viện AIT để giải thích cho các bạn.
Theo đó, marketing là một quy trình 3 bước tổng quát: khám phá nhu cầu, quản trị nguồn lực và thỏa mãn thị trường.
Khám phá nhu cầu trong marketing là gì?
Khám phá nhu cầu là tìm hiểu khách hàng muốn gì, cần gì và hình ảnh họ kỳ vọng khi dùng sản phẩm.
Nói đơn giản, bạn phải nghiên cứu thị trường trước khi đưa ra quyết định quan trọng nào. Vì quyết định không có cơ sở, trái với nhu cầu thị trường là đốt tiền vô ích.
Có nhiều cách để hiểu thị trường. Công ty lớn thì thuê hẳn một agency chuyên làm nghiên cứu thị trường lâu năm, có cơ sở dữ liệu lớn để đưa ra dự báo, từ đó họ định ra kế hoạch marketing cho cả năm.
Các công ty nhỏ thì có nhiều cách để hiểu thị trường, đa phần dựa vào nhân viên sale tổng hợp ý kiến, phòng marketing tự thực hiện ở quy mô nhỏ…
Quản trị nguồn lực trong marketing là gì?
Sau khi bạn đã hiểu thị trường, đương nhiên không thể chỉ biết và không làm gì. Bạn phải coi lại khả năng của doanh nghiệp về tài chính, nhân sự, nguồn lực và các yếu tố khác có giúp bạn biến cơ hội thành lợi nhuận hay không.
Đôi khi cơ hội lớn nhưng nguồn lực không đủ vẫn có thể đáp ứng một phần, hoặc nếu không thể đáp ứng được thì có thể rút lui hoặc từ bỏ cơ hội để kiếm cơ hội khác tốt hơn, phù hợp với nguồn lực công ty đang có.
Ví dụ: bạn biết có một đối tác đang làm website có giá trị 1 tỷ đồng, nhưng công ty bạn mới ra đời, nhân sự còn mỏng và uy tín chưa cao. Khả năng thất bại khi đấu thầu giành hợp đồng thấp, bạn phải bỏ công ty đó và có thể tìm các công ty nhỏ làm lấy kinh nghiệm.
Thỏa mãn thị trường trong marketing là gì?
Sau khi bạn đã biết thị trường muốn gì, bạn có nguồn lực để kiếm lợi từ nó. Bạn sẽ làm 4 bước sau, được gói gọn trong 4 chữ P của tiếng Anh:
P1 – Product: Tạo ra sản phẩm dịch vụ mà thị trường đang mong muốn.
P2 – Price: Định mức giá mà ta có lợi nhuận và thị trường có thể chấp nhận bỏ tiền ra mua.
P3 – Place: Phân phối sản phẩm sao cho khách hàng dễ dàng nhận được nhất. Nhất cự ly – Nhì tốc độ!
P4 – Promotion: Thực hiện các chương trình quảng bá trên các phương tiện đại chúng như TV, Billboard, Pano, radio hoặc internet. PR cũng chính là một phương thức truyền thông. Đây là hoạt động bề nổi của marketing nên nhiều người lầm tưởng rằng, marketing nghĩa là làm quảng cáo.
Ngoài 4P này ra, tùy từng lĩnh vực sẽ có triển khai nhiều P khác nhau. Đây là 4P tổng quát nhất nhưng nó còn thiên về lĩnh vực sản xuất, các loại hình dịch vụ chưa được định rõ. Nếu có thời gian, có thể mình sẽ nói rõ hơn về 4P này.
Marketing trong client
Nghĩa là bạn có trách nhiệm lo chủ yếu mảng truyền thông cho công ty, từ online tới offline nếu công ty còn quy mô nhỏ. Hoặc bạn sẽ phụ trách mảng chuyên biệt như trade, digital, PR, truyền thông đại chúng (TV, radio, báo chí)…
Một là bạn tự thực hiện, hoặc nếu có ngân sách, bạn sẽ thuê ngoài cho các agency. Nếu đã thuê agency, nhiệm vụ của bạn mang tầm tư duy nhiều hơn. Bạn chỉ cần ra mục tiêu, hình ảnh hoặc vị thế thương hiệu công ty muốn đạt được và nếu có thể thì chia sẻ thêm ngân sách để các agency ra ý tưởng và thực hiện.
Nhưng thường thì để cho có nhiều ý tưởng hay ho và đột phá, các công ty thường để việc định ngân sách cho agency và thương lượng lại nếu ngân sách vượt quá dự định.
Marketing agency
Làm ở agency bạn thường được chuyên biệt hóa về công việc. Ví dụ có các bộ phận liên quan như: thiết kế – design, thi công vật phẩm, lập kế hoạch thực hiện – planner, tổ chức sự kiện – event và một nghề ít người biết là account. Account không phải là kế toán ở các công ty, đây là vị trí kết nối giữa các bộ phận chuyên môn của agency với khách hàng.
Cho dù có chuyên môn nào thì agency là môi trường áp lực lớn về tư duy và ý tưởng, kể cả đòi hỏi khả năng ứng biến giải quyết công việc nhanh. Rất thích hợp cho những người trẻ muốn trải nghiệm sự khắc nghiệt của nghề và còn ít kinh nghiệm.
Marketing gồm những mảng nào?
Brand Team
Brand team là người quản lý, chăm sóc các yếu tố liên quan đến thương hiệu như định vị giá trị, nhận diện, truyền thông thương hiệu… Brand team lên chiến lược, định hướng phát triển thương hiệu, sau đó thông qua các chiến dịch truyền thông để giao tiếp với khách hàng, từ đó thay đổi hành vi, nhận thức, thói quen của họ.
Public Relations (Quan hệ công chúng)
Bộ phận Quan hệ công chúng (PR) có trách nhiệm giao tiếp với truyền thông, người tiêu dùng, nhân viên… Họ là người phát ngôn đại diện cho công ty, viết thông cáo báo chí để quảng bá sản phẩm mới hoặc thông báo cho cộng đồng đầu tư về quan hệ đối tác kinh doanh, kết quả tài chính.
Để làm tốt PR, bạn phải có kỹ năng giao tiếp tốt, tính cách hướng ngoại cùng khả năng diễn đạt bằng cả văn bản, lời nói, có mối quan hệ rộng rãi và tự tin trao đổi với khách hàng, đối tác.
Research Agency
Research Agency là nơi dành cho những ai ưa thích lập luận, sự logic và phân tích thông tin. Những người làm research có trách nhiệm nghiên cứu thị trường, thu thập thông tin, dữ liệu, từ đó giải đáp các thắc mắc cho khách hàng.
Để làm research agency tốt, bạn cần phải hiểu rõ thị trường, người tiêu dùng, họ là người trực tiếp phỏng vấn định tính, nghiên cứu định lượng, tổng hợp, phân tích và đưa ra câu trả lời thỏa đáng nhất cho client.
Creative Agency
Creative là sáng tạo, hành động, đưa ra những ý tưởng, định hướng, mục tiêu cho chiến dịch mới. Tuy nhiên, trong marketing, creative agency không chỉ là đưa ra ý tưởng mà sẽ là bộ phận biến các ý tưởng đó thành hành động thực tế. Nó có thể nằm ở bất cứ dạng nào như một MV ca nhạc, một chương trình, chiến dịch truyền thông tích hợp… Các client cần đến các agency để truyền tải thông điệp, “nói hộ tiếng lòng” để thu hút khách hàng, quảng cáo sản phẩm, dịch vụ.
Trade Marketing
Đối tượng của trade marketing là người mua hàng, trách nhiệm của những người thuộc bộ phận này là làm sao thuyết phục khách hàng chốt đơn, sử dụng sản phẩm, dịch vụ đang bán. Nếu công việc của brand team là giành chỗ đứng trong tâm trí khách hàng thì trade team chính là cuộc chiến tại điểm bán để khách hàng ưu tiên chọn lựa.
Những chiến lược phân phối, các chương trình khuyến mãi, hoạt động kích cầu tại điểm bán… sẽ là công cụ để trade marketing thuyết phục khách hàng.
Các công việc chính trong ngành marketing
Công việc Marketing là cần thiết trên hầu hết các ngành, cho dù là bệnh viện, trường học, công ty xuất bản, tổ chức phi lợi nhuận, người nổi tiếng… cho tới bất kỳ ai bán hàng đều cần có Marketing. Với mỗi cá nhân, tổ chức muốn bán sản phẩm, dịch vụ, các Marketer có thể giúp đưa ra các chiến lược quảng cáo và thương hiệu, tối ưu hóa mảng truyền thông doanh nghiệp, nuôi dưỡng mối quan hệ khách hàng hoặc quản lý sản phẩm hoặc thương hiệu. Vậy tóm lại, các công ty thuộc mọi quy mô đều cần hỗ trợ từ Marketing.
Nghề nghiệp trong Marketing thường bao gồm nhiều vai trò khác nhau. Vai trò của bạn tại công ty có thể thay đổi dựa trên kỹ năng và nhu cầu doanh nghiệp cần. Một số người có thể đang làm việc tới cộng đồng và mạng xã hội có thể kết hợp Content hoặc làm thêm cả chạy quảng cáo trực tuyến. Tại Việt Nam cũng như trên toàn thế giới, mỗi công ty đều có mô hình phòng, ban Marketing khác nhau.
Tùy thuộc vào vai trò, nghề nghiệp trong ngành Marketing có thể yêu cầu kiến thức khác nhau như kỹ năng bán hàng, nghiên cứu thị trường, phân tích đối thủ cạnh tranh và khả năng sáng tạo… Hãy cùng MarketingAI theo dõi một số vị trí công việc quan trọng và cơ bản nhất trong ngành nghề Marketing trong bài viết dưới đây:
Marketing Specialist/Digital Marketing (Chuyên viên Marketing)
Đây là một trong những loại công việc Marketing phổ biến nhất và các công ty thường có. Vị trí này có trách nhiệm thiết kế và tạo ra các chiến dịch Marketing hỗ trợ sự phát triển của các sản phẩm và dịch vụ của công ty. Họ chịu trách nhiệm nghiên cứu xu hướng Marketing hiện tại và xác định loại sản phẩm hoặc dịch vụ nào được người tiêu dùng yêu cầu.
Tại một số doanh nghiệp, chuyên viên Marketing còn phát triển các bản thuyết trình cho Sales và chuẩn bị các báo cáo dựa trên thông tin được thu thập như xu hướng tiếp thị, cạnh tranh, sản phẩm mới và giá cả. Nếu mới ra trường, bạn có thể chọn vị trí này để có thể hiểu được tổng quan Marketing là gì và văn hóa doanh nghiệp của bạn.
Content Creator/Strategist/Content Marketing (Nhân viên sáng tạo nội dung)
Content Marketing không chỉ gồm những bài đăng trên blog của trang web công ty, chúng bao gồm tất cả nội dung bạn có thể xuất bản trên mọi phương tiện có thể. Content Marketing cung cấp nội dung và đảm bảo doanh nghiệp đang kết nối với đúng người đọc mà bạn có thể chuyển đổi thành khách hàng .
Cách phân chia vị trí và công việc trong 1 team Content Marketing cũng tùy thuộc vào mỗi doanh nghiệp. Ví dụ nếu phân theo cấp bậc, Content Creator đảm nhiệt vai trò là “cây bút” chính của doanh nghiệp, Content Strategist lên chiến lược nội dung chịu trách nhiệm xác định chủ đề biên tập cốt lõi và kết hợp SEO trong mỗi bài đăng.
Sau đó, Content Marketing Manager có thể giám sát lịch biên tập và nội dung thành Newsletter phù hợp cho khách hàng, giúp doanh nghiệp tạo danh sách khách hàng tiềm năng dựa trên nội dung của Content Creator.
SEO Specialist/ Strategist (Chuyên viên tối ưu hóa tìm kiếm)
SEO Speacialist có trách nhiệm cải thiện thứ hạng công cụ tìm kiếm cho các trang web. Họ chọn các từ khóa thích hợp để nhắm mục tiêu trong nỗ lực tối ưu hóa công cụ tìm kiếm của họ và bằng nhiều chiến thuật SEO khác nhau. Bất kỳ Marketer nào cũng biết mức độ quan trọng để doanh nghiệp có thể hiển thị trên trang đầu tiên của các công cụ tìm kiếm. Tuy nhiên, các thuật toán xếp hạng hay được thay đổi thường xuyên.
Các SEO Specialist sẽ phối hợp với Content Creator để đảm bảo các chiến thuật SEO được thực hiện trong nội dung của doanh nghiệp. Quy trình tối ưu hóa trang web chủ yếu bao gồm viết nội dung tập trung vào từ khóa, cũng như tối ưu hóa tiêu đề trang, thẻ tiêu đề, thẻ alt và thẻ meta. Họ cũng đảm bảo rằng thiết kế tổng thể của một trang web nâng cao trải nghiệm người dùng. Các chuyên gia SEO sau đó phân tích hiệu quả của chiến dịch SEO và điều chỉnh chiến lược của họ cho phù hợp.
Social Media Specialist có nhiệm vụ quản lý các công cụ mạng xã hội của công ty, có trách nhiệm đăng bài hàng ngày trên các mạng xã hội khác nhau, quản lý lịch đăng bài tương tự như lịch biên tập của các Content Creator. Họ sẽ giúp doanh nghiệp quyết định nên tạo tài khoản ở mạng xã hội nào, nội dung nào cần đăng và ở đâu, để đạt được khả năng hiển thị và ROI tối đa.
Chiến lược cho mỗi mạng xã hội có thể khác nhau tùy thuộc vào khán giả của bạn và nội dung họ quan tâm. Họ cũng là những người kiểm duyệt, quản lý nền tảng xã hội nơi khách hàng của bạn thường xuyên “lui tới”. Đây có thể là các trang trên Facebook, cũng có thể là phần bình luận blog của bạn hoặc các trang web diễn đàn cộng đồng do công ty của bạn điều hành. Họ thường trả lời các câu hỏi, thắc mắc, tiếp thu đóng góp của khách hàng và giảm thiểu bình luận tiêu cực.
Email Marketing
Email Marketing chịu trách nhiệm Marketing một sản phẩm, dịch vụ hoặc chính công ty thông qua các chiến dịch Marketing qua email. Họ cũng chịu trách nhiệm quản lý danh sách địa chỉ liên hệ email cho một công ty, cũng như tạo tài liệu Marketing đẻ gửi cho khách hàng. Khi chiến dịch email đã bắt đầu, Email Marketing phải đánh giá hiệu quả và điều chỉnh các chiến dịch cho phù hợp.
Market Research Analyst/ Marketing Data Analyst (Nhân viên nghiên cứu thị trường/ Nhân viên phân tích dữ liệu)
Nghiên cứu thị trường là điều cần thiết cho sự phát triển của tất cả các chiến lược Marketing. Những công việc này yêu cầu kỹ năng phân tích, đánh giá nhu cầu và kỹ năng giải quyết vấn đề mạnh mẽ.
Chuyên viên phân tích chịu trách nhiệm phân tích các chiến dịch tiếp thị của một tổ chức. Họ nghiên cứu và đánh giá xu hướng thị trường, và báo cáo những phát hiện của họ cho nhóm Marketing. Ngoài ra, họ thu thập thông tin và kiểm tra xu hướng mua để giúp tạo kế hoạch Marketing phù hợp nhất cho công ty. Mục tiêu chính của Nhà phân tích/nghiên cứu thị trường là xác định sản phẩm hoặc dịch vụ nào cần bán và cách bán chúng.
Creative/ Media Assistant (Nhân viên Sáng tạo/Media)
Nhân viên sáng tạo là người sản xuất hình ảnh, video, logo, Infographic và các nội dung trực quan khác mang lại phong cách thương hiệu và sức mạnh storytelling của bạn. Mặt khác, họ phải làm việc với các nhà thiết kế, copywriter, đội ngũ bán hàng và Marketing để tạo ra tầm nhìn cho các sản phẩm bán ra. Hơn nữa, họ tạo ra những ý tưởng mới cho xây dựng thương hiệu, chiến dịch quảng cáo và thông điệp Marketing.
Public Relations Specialist (Chuyên viên Quan hệ công chúng)
Các phòng Truyền thông và Quan hệ Công chúng sử dụng các công cụ Marketing truyền thống và Online nhưng không phải để bán sản phẩm, mà là tăng cường khả năng hiển thị và ảnh hưởng của họ đối với công chúng, nhà đầu tư, nhân viên, các chi nhánh kinh doanh và truyền thông.
Tóm lại, chuyên viên Quan hệ công chúng có nhiệm vụ thiết lập, duy trì và phát triển mối quan hệ tốt đẹp với công chúng – khách hàng. Người làm PR phải luôn theo dõi phản ứng của công chúng đối với sản phẩm của mình và luôn phải bảo vệ quyền lợi của công chúng khi sử dụng sản phẩm, dịch vụ của mình. Một khi quyền lời và nhu cầu của công chúng được đáp ứng thì lợi nhuận mới về doanh nghiệp của họ được.
Sales (Nhân viên bán hàng)
Mặc dù có sự tăng trưởng về các ngành khác trong Marketing, nhưng bộ phận Sales vẫn tồn tại nhu cầu lớn với các doanh nghiệp. Sales là vị trí bán hàng cho doanh nghiệp. Nhân viên Sales có nhiệm vụ tiếp xúc trực tiếp với khách, tư vấn giúp khách hàng lựa chọn được những sản phẩm – dịch vụ phù hợp, cũng như giải đáp các thắc mắc về sản phẩm dịch vụ, thuyết phục khách mua hàng giúp tăng doanh thu cho công ty.
Do đó, mỗi nhân viên Sales được coi là bộ mặt của cả Công ty. Nếu bạn là đơn vị kinh doanh, Sales lại càng là bộ phận quan trọng giúp thúc đẩy doanh thu cho công ty và chắc chắn không thể thiếu trong toàn bộ quy trình cũng như chiến lược tiếp cận khách hàng tiềm năng.
Trong một bài viết có lẽ khó nói hết về marketing, Kiến Nghiệp Group hy vọng đã giúp bạn có cái nhìn tương đối cơ bản để triển khai. Cám ơn các bạn đã dành thời gian để theo dõi bài viết Marketing là gì và nghề marketing là làm gì tại Việt Nam. Hẹn gặp lại các bạn ở một bài viết Deadline là gì nhé.
Kiến Nghiệp Group chúc bạn thành công !