Chúng ta không có quyền lựa chọn cha mẹ, quê hương, danh tính, nhưng có quyền lựa chọn những mối quan hệ sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới tương lai của chính mình.
Lựa chọn bạn bè là một quá trình thiết yếu, đóng vai trò quan trọng trên con đường phát triển lâu dài của mỗi một cá nhân. Chẳng phải tự dưng mà người xưa có câu: “Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng”, phải biết “Chọn bạn mà chơi”. Hệ quả để lại khi bạn thường xuyên tiếp xúc với những kẻ đầu trộm đuôi cướp sẽ khác hoàn toàn khi bạn có quan hệ thân thiết với những người trí tuệ khôn ngoan.
Bậc thầy trí tuệ Quỷ Cốc Tử đã dạy: “Trọng chất không trọng lượng”. Áp dụng vào quá trình sàng lọc những mối quan hệ, người ta càng hiểu rằng, nên ưu tiên yếu tố chất lượng hơn là số lượng. Bạn bè không cần nhiều, mà cần có ích. Những mối quan hệ thượng vàng hạ cám sẽ chỉ khiến cuộc đời bạn thêm phần phức tạp, phiền não gia tăng.
Do đó, người khôn ngoan chỉ nên xây dựng quan hệ thân thiết với 4 kiểu người trí tuệ và sàng lọc ngay khi gặp gỡ 3 kiểu người tiêu cực sau đây:
Bốn kiểu người nên kết giao
Thứ nhất, người phúc hậu
Quỷ Cốc Tử đã nói: “Nói lời kiên định, suy nghĩ không vụ lời, làm việc không hối hận, tình cảm chân thành, ngoại hình an toàn chất phác, có thể thâm giao.”
Có thể hiểu rằng, chúng ta nên kết giao với những người dám nói dám làm, trong ngoài đồng nhất, tâm trí kiên định, hành xử công bằng vô tư, tính tình ổn định, dù bề ngoài không nổi bật nhưng khí chất thành thật an toàn.
Trong đối nhân xử thế, khôn khéo không bằng phúc hậu. Người nào càng toan tính nhiều, nhân duyên càng kém. Chỉ có phúc hậu mới là nhân phẩm tốt nhất khi chọn bạn và thay bạn. Kết giao với người như vậy, chúng ta sẽ cảm thấy kiên định, không lo sợ bị phản bội, cũng không cần suy xét quá nhiều, phiền não không đâu.
Thứ hai, người tích cực có chí
Quỷ Cốc Tử cho rằng: “Gặp biến cố có thể tỉnh táo, gặp cảnh nghèo có thể cố gắng, tay trắng đạt được thành công, có thể thâm giao.”
Kết giao bạn bè cũng cần quan tâm tới năng lực tự thân của người đó. Một cá nhân có thể nhanh chóng xử lý biến cố, nỗ lực tiến bộ trong hoàn cảnh khốn cùng, tích cực phát triển, thậm chí đạt được thành tựu nhất định, là kiểu người xứng đáng để kết giao học hỏi lâu dài.
Nguồn năng lực tích cực có thể lây lan và tạo ra ảnh hưởng nhất định cho những người xung quanh. Do đó, có bạn bè tích cực, tư duy của chúng ta cũng sẽ dần trở nên tích cực hơn. Có chí hướng, có hy vọng, dù ở vào khốn cảnh cũng chưa bao giờ từ bỏ, ấy mới là tinh thần đáng quý cần học hỏi.
Thứ ba, người có phẩm đức cao thượng
Quỷ Cốc Tử cho rằng: “Người phú quý cung kiệm, có lễ không kiêu, chính là phẩm đức, đáng để thâm giao.”
Một người giàu có nhưng vẫn an nhàn trong sinh hoạt đơn giản là đại biểu chứng minh nội tâm mạnh mẽ, khống chế được dụ hoặc từ tiền tài. Một người quyền thế nhưng không ỷ thế hiếp người, đối nhân xử thế nho nhã lễ độ là đại biểu một phẩm hạnh đoan chính.
Phải biết rằng, khảo nghiệm tiền tài và uy quyền có thể làm bộc lộ bản chất mỗi cá nhân nhanh nhất. Chỉ những ai vượt qua được sự cám dỗ nguy hiểm đó mới làm chủ cuộc đời mình, không trở thành nô lệ cho vật ngoài thân.
Thứ tư, người có thể kiểm soát cảm xúc
Quỷ Cốc Tử cho rằng: “Mơ hồ mà không sợ hãi, thoải mái mà không ngông cuồng, nổi danh mà không thay đổi, vui giận nhưng có kiểm soát, có thể thâm giao.”
Thời điểm gian khổ không sợ hãi, thời điểm an vui không tù túng, càng lúc thành tựu lại càng trầm ổn giữ mình, càng vui càng giận lại càng tiết chế bản thân, đây là kiểu người đáng để tiếp cận và học hỏi lâu dài.
Chỉ có người thực sự ưu tú mới không bị cảm xúc chi phối, đưa ra những quyết định sai lầm. Họ luôn biết việc nào quan trọng cần bình tĩnh hành sự, đặt cảm xúc qua một bên để tập trung xử lý vấn đề. Có như vậy, tương lai mới đạt thành tựu lớn nhất trên con đường sự nghiệp. Năng lực tự chủ này chính là tấm gương mà chúng ta cần học tập.
Ba kiểu người cần sàng lọc
Thứ nhất, người có lời nói và hành động không nhất quán
Quỷ Cốc Tử cho rằng: “Nói và làm không giống, trong và ngoài không hợp, đầu và cuối tương phản, cần tuyệt giao.”
Một người không thống nhất từ lời nói đến hành động, nghĩ một đằng làm một nẻo rất khó đạt được sự tin tưởng, kính trọng. Họ không chịu trách nhiệm với những lời nói của mình thì sao có thể chịu trách nhiệm với những người xung quanh. Từ đó, có thể thấy nhân phẩm của kẻ này không đáng để học hỏi.
Thứ hai, người xem trọng lợi ích
Quỷ Cốc Tử cho rằng: “Kẻ làm thân bằng rượu chè, hối lộ bằng tiền tài, bày mưu tính kế hại người lợi ta, cần tuyệt giao.”
Nếu có người cố gắng mua chuộc, xúi giục bạn cùng làm điều ác, hãm hại người khác vì một khoản lợi bất minh thì hãy cố gắng tránh xa. Đối với họ, bạn bè chỉ là một công cụ có thể lợi dụng để kiếm lời. Họ sẵn sàng phản bội mối quan hệ hiện tại để đạt được một món lợi khác lớn hơn khi cơ hội.
Thứ ba, người có tầm nhìn hạn hẹp
Quỷ Cốc Tử cho rằng: “Trong mắt lợi nhỏ, trong lòng chi ly, nhìn gần mà không biết nhìn xa, cần tuyệt giao”.
Có rất nhiều người tự giới hạn bản thân trong một khuôn khổ nhỏ hẹp. Họ chỉ nhìn thấy cái lợi nhỏ nhoi và tầm thường trước mắt, nhưng lại coi đó là điều quan trọng nhất, để rồi đánh đổi những giá trị dài hạn nhưng bền vững hơn đằng sau. Những điều vụn vặt không ngừng được phóng đại khiến họ trở thành kẻ suy nghĩ nông cạn, tính toán chi ly, rất khó phát triển lâu dài.
Càng là người ham món lợi nhỏ, càng dễ thấy lợi quên nghĩa. Trong mắt bọn họ, ích lợi vĩnh viễn lớn hơn cảm tình. Có việc thì đòi ân, có ân lại không báo, đây chính là chuyện thường tình. Với người như vậy, nhanh chóng sàng lọc ra khỏi vòng bạn bè của mình để không phải chịu ảnh hưởng xấu.
Dương Mộc – Theo Trí thức trẻ
