Con đường trở thành một thợ cơ khí/kỹ sư cơ khí với mỗi người có thể khác nhau, tùy thuộc vào nhiều yếu tố như hướng đi bạn muốn, trình độ giáo dục đào tạo mà bạn theo đuổi. Ngành cơ khí rất rộng, bao quát gần như toàn bộ các loại máy móc và thiết bị.
1. Nhu cầu của thị trường
Nếu bạn thích làm việc với máy móc, phương tiện, thiết bị cơ khí thì có lẽ chuyên ngành kỹ thuật cơ khí là lựa chọn phù hợp dành cho bạn. Lĩnh vực này đã và đang tiếp tục phát triển nhanh với nhiều cơ hội việc làm. Kết quả một cuộc khảo sát của Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và thông tin thị trường lao động TP.HCM năm 2019 cho thấy nhu cầu đối với nhóm ngành Cơ khí – Luyện kim – Công nghệ ô tô xe máy hiện đang đứng đầu, chiếm tỷ lệ trên 25% nhu cầu lao động.
Cơ khí có vai trò quan trọng đối với một nền kinh tế công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Ngành này cũng tác động trực tiếp tới chất lượng cuộc sống, sự tiện dụng của tất cả mọi người. Bạn có thể thiết kế, chế tạo máy móc và thiết bị hoặc sửa chữa, bảo dưỡng, vận hành,…
Với bằng cấp đại học, bạn có thể trở thành một kỹ sư cơ khí còn nếu không, bạn vẫn có thể làm thợ cơ khí hay kỹ thuật viên sửa chữa khi theo học các chương trình dạy nghề. Trong những năm tới, ngành cơ khí dự kiến vẫn sẽ phát triển nhanh để thúc đẩy nền kinh tế tự động hoá.
2. Thời gian thử việc
Hầu hết các công việc trong ngành cơ khí đều có thời gian thử việc tuân theo quy định của Luật Lao động là 2 tháng. Sau đó, nhà tuyển dụng sẽ cân nhắc có ký hợp đồng với bạn hay không. Tuy nhiên, tuỳ vào trình độ và tay nghề của bạn mà thời gian thử việc có thể rút ngắn hoặc kéo dài thêm.
3. Mức lương khởi điểm
Theo thống kê của trang Salary.com (Mỹ), mức lương trung bình của các vị trí kỹ thuật cơ khí tính đến cuối tháng 5/2020 là 44.316 USD/năm (tương đương khoảng 1 tỷ đồng). Người mới ra trường có thể nhận được khoảng 38.543 USD/năm, tương đương với 900 triệu đồng). Mức lương có thể rất khác nhau tùy thuộc vào nhiều yếu tố quan trọng bao gồm giáo dục, chứng chỉ, kỹ năng bổ sung. Trong khi đó, kỹ sư cơ khí ở Mỹ nhận mức lương gần 70.000 USD/năm (khoảng 1,6 tỷ đồng) khi mới ra trường.
Ở Việt Nam, mức lương của kỹ sư cơ khí là khoảng 4,5 đến 8,5 triệu/tháng. Nhân viên cơ khí là từ 3 đến 6 triệu khi chưa có kinh nghiệm. Nhân viên bảo trì cơ khí là từ 5 đến 6,6 triệu.
4. Mức lương theo năm kinh nghiệm
Mức lương khi đã có kinh nghiệm của kỹ thuật viên cơ khí ở Mỹ là khoảng 50.541 USD/năm (hơn 1,1 tỷ đồng) trong khi ở Việt Nam, nhân viên cơ khí có thể tăng lương lên từ 9 đến 15,8 triệu khi đã dày dặn kinh nghiệm. Kỹ sư cơ khí có thể có thu nhập từ 10,7 đến 30 triệu một tháng và nhân viên bảo trì cơ khí là 9 đến 13 triệu.
5. Cơ hội sự nghiệp
Theo học ngành kỹ thuật cơ khí, bạn sẽ có rất nhiều cơ hội việc làm phù hợp với trình độ học vấn và kỹ năng chuyên sâu mà bạn có. Thông thường, nhân sự trong ngành cơ khí sẽ lựa chọn công việc theo các hướng sau:
- Kiến trúc, kỹ thuật và các dịch vụ liên quan.
- Sản xuất máy móc.
- Sản xuất thiết bị vận tải.
- Sản xuất máy tính và sản phẩm điện tử.
- Nghiên cứu khoa học và dịch vụ phát triển máy móc, trang thiết bị.
Việc làm nổi bật bao gồm:
- Quản lý vận hành kỹ thuật.
- Kỹ sư cơ khí (Hệ thống xây dựng).
- Kỹ sư hàng không vũ trụ.
- Kỹ sư ô tô.
- Kỹ thuật viên CAD.
- Kỹ sư điều khiển thiết bị.
- Kỹ sư bảo trì.
- Kỹ sư mỏ.
- Kỹ sư dầu khí.
- Chế tạo máy
- Kỹ sư sản xuất.
- Kỹ sư bán hàng.
- Nhân viên cơ khí.
- Nhân viên bảo trì.
- Kỹ thuật viên.
- Thợ cơ khí.
5.1. Cơ hội việc làm ngành kỹ thuật cơ khí tại Việt Nam
Việt Nam là quốc gia đang phát triển với tốc độ nhanh chóng, tập trung vào sản xuất, công nghiệp hoá và hiện đại hoá đất nước. Do đó, nhu cầu với kỹ sư cơ khí, thợ cơ khí vẫn sẽ tiếp tục tăng cao. Bạn có thể làm trong các doanh nghiệp sản xuất, nhà máy, công ty chế tạo, công ty điện tử, các cơ sở sửa chữa, bảo trì thiết bị cơ khí,…
Bên cạnh đó, nếu bạn có khả năng giao tiếp tốt, làm kỹ sư bán hàng trong lĩnh vực cơ khí, tư vấn chuyên nghiệp,… đều là những lựa chọn việc làm khả quan. Ngoài ra, vì đặc thù của ngành này, ngoài cơ hội việc làm tại các công ty vốn đầu tư nước ngoài, công ty tư nhân, bạn còn có thể tìm việc trong các doanh nghiệp nhà nước, các xí nghiệp nghiên cứu phát triển thiết bị máy móc quốc doanh, phục vụ an ninh, quốc phòng, ô tô, tàu thủy, hàng không.
5.2. Cơ hội việc làm tại nước ngoài
Ngành cơ khí cũng thu hút nhiều người theo học vì cơ hội làm việc ở nước ngoài luôn rộng mở. Một trong những thị trường phổ biến và hấp dẫn nhất là tại Nhật Bản với các cơ hội đa dạng tập trung vào thiết kế và chế tạo cơ khí, cơ khí chế tạo máy, kỹ thuật gia công tạo hình, cơ điện tử, công nghệ tự động, cơ khí ô tô, kỹ thuật nhiệt lạnh,…
Mức lương khi đi làm việc tại thị trường nước ngoài cũng thường cao hơn làm việc tại Việt Nam. Những kỹ sư cơ khí Việt Nam muốn sang Nhật Bản làm việc có thể nhận tới 185 đến 235 nghìn yên/tháng (tương đương khoảng 40 – 50 triệu/tháng).
6. Khi nào thì được thăng chức?
Cơ hội thăng chức trong lĩnh vực kỹ thuật cơ khí phụ thuộc vào nỗ lực, khả năng của bạn. Kỹ sư cơ khí có kinh nghiệm có thể sẽ thiết kế, nghiên cứu, xây dựng, thử nghiệm và cải tiến các thiết bị, thiết bị và hệ thống cơ và điện. Họ sử dụng phần mềm để thiết kế các máy móc như máy phát điện, tua bin và động cơ. Họ cũng thiết kế máy móc trong các tòa nhà khác và thường làm việc cùng với một đội, giám sát quá trình sản xuất.
Thông thường bạn sẽ mất khoảng từ 5 năm trở lên để trở thành kỹ sư trưởng. Các chương trình đào tạo bổ sung cũng sẽ giúp bạn được đánh giá cao hơn. Trong đó, những kỹ thuật viên hay thợ cơ khí sẽ được cân nhắc trở thành người giám sát, quản lý khi có kinh nghiệm làm việc ít nhất 3 năm trở lên. Bạn sẽ phải thể hiện được sự chuyên nghiệp, tận tâm và chắc tay nghề.
7. Cơ hội tăng thêm thu nhập
Cơ hội kiếm thêm thu nhập trong lĩnh vực kỹ thuật cơ khí luôn rộng mở nếu bạn có thể sắp xếp được thời gian ngoài giờ làm việc chính thức. Bạn có thể tăng lương bằng cách làm thêm giờ (vì các công việc thường rất bận rộn) và nhận thiết kế các máy móc, thiết bị cơ khí (thường chỉ phù hợp với kỹ sư).
Không chỉ có vậy, những kỹ thuật viên, thợ cơ khí có thể làm ở nhiều cơ sở khác nhau hoặc tự vận hành cửa hàng sửa chữa, bảo trì tại nhà. Tổng thu nhập của bạn sẽ tuỳ thuộc vào sự linh động, chăm chỉ và trình độ của bạn.
8. Thách thức của ngành cơ khí
Trong ngành kỹ thuật cơ khí, người lao động phải đối mặt với nhiều nhiệm vụ mỗi ngày, tất cả chúng đều rất quan trọng. Cho dù bạn thiết kế hay lắp đặt, sửa chữa và bảo trì công nghệ, bạn đều không ngừng tham gia vào các hoạt động cực kỳ phức tạp. Do đó, kỹ sư hay kỹ thuật viên cơ khí đương đầu với nhiều thách thức, đòi hỏi trình độ học vấn và kinh nghiệm lâu năm để giải quyết.
8.1. Phải thích nghi và dẫn đầu xu hướng tự động hoá
Có lẽ thách thức lớn nhất của tất cả những người làm việc trong ngành cơ khí là làm sao để thích nghi và dẫn đầu xu hướng tự động hoá, đảm bảo theo kịp sự phát triển của khoa học công nghệ. Khi những dự đoán về cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đang được đưa ra liên tục, ngành cơ khí buộc phải liên tục đổi mới.
Để làm được điều này, mỗi cá nhân trong ngành phải không ngừng học hỏi, có bằng cấp cao, luôn tìm tòi và học hỏi, sáng tạo để phát minh ra những máy móc và trang thiết bị mới, tập trung vào máy móc, robot, giỏi về nhiệt động lực học và động học,…
8.2. Vấn đề an toàn
Vấn đề an toàn luôn là ưu tiên hàng đầu trong những lĩnh vực như kỹ thuật cơ khí. Bạn làm việc để tạo ra máy móc, vận hành máy móc và sửa chữa máy móc. Trong quá trình đó, rất nhiều thử nghiệm được thực hiện, rất nhiều vấn đề có thể phát sinh. Tuân thủ các quy tắc an toàn lao động, hiểu rõ cách thức hoạt động để hạn chế sai sót và nguy cơ xảy ra tai nạn.
8.3. Vấn đề giao tiếp
Các kỹ sư cơ khí, kỹ thuật viên cơ khí cũng phải đối mặt với thách thức để truyền đạt ý tưởng của họ một cách rõ ràng trong các cuộc họp cũng như khi đang giám sát các dự án trong lĩnh vực này. Trong những tình huống đó, việc có thể truyền đạt các khái niệm và ý tưởng kỹ thuật phức tạp có thể khó khăn nhưng bạn phải tìm ra cách giải thích chi tiết về thiết bị, máy móc một cách dễ hiểu.
8.4. Cạnh tranh trong thị trường lao động
Như một vấn đề tất yếu, khi ngành nghề càng “hot” thì càng có nhiều người tìm hiểu, theo học và theo đuổi sự nghiệp, cũng vì vậy mà sự cạnh tranh càng gay gắt. Lực lượng lao động trong lĩnh vực cơ khí ngày càng tăng lên với trình độ cao và tay nghề tốt. Điều này có nghĩa là nếu bạn không đủ xuất sắc, bạn sẽ bị đào thải.
Qua những thông tin chi tiết về cơ hội nghề nghiệp, mức lương và triển vọng phát triển của ngành kỹ thuật cơ khí kể trên, các bạn có thể cân nhắc có bắt đầu sự nghiệp trong lĩnh vực này hay không. Bên cạnh những thuận lợi luôn có một số thách thức, mặc dù vậy, bằng sự đam mê và quyết tâm, con đường sự nghiệp của bạn sẽ luôn rộng mở.
